WIIS

準凸関数・準凹関数

偏微分を用いた多変数の準凸関数・準凹関数の判定

目次

Twitter
Mailで保存

偏微分を用いた多変数の準凸関数の判定

ユークリッド空間\(\mathbb{R} ^{n}\)もしくはその部分集合を定義域とする多変数関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が準凸関数であることは、定義域\(X\)が凸集合であるとともに、\begin{equation*}\forall x,y\in X,\ \forall \lambda \in \left[ 0,1\right] :f\left( \lambda
x+\left( 1-\lambda \right) y\right) \leq \max \left\{ f\left( x\right)
,f\left( y\right) \right\}
\end{equation*}が成り立つこととして定義されますが、定義にもとづいて関数が準凸であることを示す作業は煩雑になりがちです。多変数関数が偏微分可能である場合、それが準凸関数であることを比較的容易に示すことができます。

多変数関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が以下の2つの性質を満たすものとします。1つ目の性質は、\(f\)の定義域\(X\)が非空の凸集合であるとともに\(\mathbb{R} ^{n}\)上の開集合であるということです。2つ目の性質は、\(f\)が\(C^{1}\)級であるということです。つまり、\(f\)は定義域上の任意の点\(x\in X\)において任意の変数\(x_{k}\ \left(k=1,\cdots ,n\right) \)に関して偏微分可能であるとともに、偏導関数\(f_{x_{k}}:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)は連続です。以上の条件を満たす多変数関数\(f\)に関して、それが準凸関数であることを以下のように特徴づけることができます。

命題(連続微分可能な多変数の準凸関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が\(C^{1}\)級であるものとする。このとき、\begin{equation*}\forall x,y\in X:\left[ f\left( y\right) \leq f\left( x\right) \Rightarrow
\left( y-x\right) \cdot \nabla f\left( x\right) \leq 0\right] \end{equation*}が成り立つことは、\(f\)は準凸関数であるための必要十分条件である。
証明

プレミアム会員専用コンテンツです
ログイン】【会員登録

以上の命題を踏まえると、多変数関数\(f\)が\(C^{2}\)級である場合には、\(f\)が準凸関数であるための必要条件と十分条件をそれぞれ以下のように特定できます。

命題(2階連続微分可能な多変数の準凸関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が\(C^{2}\)級であるものとする。\(f\)が準凸関数であるならば、\begin{equation*}\forall x\in X,\ \forall h\in \mathbb{R} ^{n}\backslash \left\{ 0\right\} :\left[ \nabla f\left( x\right) \cdot
h=0\Rightarrow h^{t}H_{f}\left( x\right) h\geq 0\right] \end{equation*}が成り立つ。逆に、\begin{equation*}
\forall x\in X,\ \forall h\in \mathbb{R} ^{n}\backslash \left\{ 0\right\} :\left[ \nabla f\left( x\right) \cdot
h=0\Rightarrow h^{t}H_{f}\left( x\right) h>0\right] \end{equation*}が成り立つならば\(f\)は準凸関数である。ただし、\begin{equation*}H_{f}\left( x\right) =\begin{pmatrix}
f_{x_{1}x_{1}}^{\prime \prime }\left( x\right) & f_{x_{1}x_{2}}^{\prime
\prime }\left( x\right) & \cdots & f_{x_{1}x_{n}}^{\prime \prime }\left(
x\right) \\
f_{x_{2}x_{1}}^{\prime \prime }\left( x\right) & f_{x_{2}x_{2}}^{\prime
\prime }\left( x\right) & \cdots & f_{x_{2}x_{n}}^{\prime \prime }\left(
x\right) \\
\vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
f_{x_{n}x_{1}}^{\prime \prime }\left( x\right) & f_{x_{n}x_{2}}^{\prime
\prime }\left( x\right) & \cdots & f_{x_{n}x_{n}}^{\prime \prime }\left(
x\right)
\end{pmatrix}\end{equation*}である。

証明

プレミアム会員専用コンテンツです
ログイン】【会員登録

多変数関数\(f\)が\(C^{2}\)級である場合、そのヘッセ行列\(H_{f}\left( x\right) \)は対称行列になります。制約条件のもとで対称行列が半正定値であることと、その任意の狭義の首座小行列の行列式の値が非負であることは必要十分であるため、先の命題を以下のように言い換えることができます。

命題(2階連続微分可能な多変数の準凸関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が\(C^{2}\)級であるものとする。\(f\)が準凸関数であるならば、\begin{equation*}\forall x\in X,\ \forall k\in \left\{ 1,\cdots ,n\right\} :\det \left(
A_{k}\left( x\right) \right) \leq 0
\end{equation*}が成り立つ。逆に、\begin{equation*}
\forall x\in X,\ \forall k\in \left\{ 1,\cdots ,n\right\} :\det \left(
A_{k}\left( x\right) \right) <0
\end{equation*}が成り立つならば、\(f\)は準凸関数である。ただし、\(A_{k}\left( x\right) \)は\(f\)の点\(x\)における縁付きヘッセ行列\begin{equation*}D_{f}\left( x\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right)
& \cdots & f_{x_{n}}^{\prime }\left( x\right) \\
f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{1}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{1}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{1}x_{n}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{2}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{2}x_{n}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
\vdots & \vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
f_{x_{n}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{n}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{n}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{n}x_{n}}^{\prime \prime }\left( x\right)
\end{pmatrix}\end{equation*}の\(k\)次首座小行列式であり、具体的には、\begin{equation*}A_{k}\left( x\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right)
& \cdots & f_{x_{k}}^{\prime }\left( x\right) \\
f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{1}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{1}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{1}x_{k}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{2}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{2}x_{k}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
\vdots & \vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
f_{x_{k}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{k}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{k}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{n}x_{k}}^{\prime \prime }\left( x\right)
\end{pmatrix}\end{equation*}である。

例(多変数の準凸関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{2}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)はそれぞれの\(\left( x,y\right) \in X\)に対して、\begin{equation*}f\left( x,y\right) =-xy
\end{equation*}を定めるものとします。\(f\)は多変数の多項式関数であるため\(C^{2}\)級であり、点\(\left( x,y\right) \in X\)における縁付きヘッセ行列は、\begin{equation*}D_{f}\left( x,y\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x}\left( x,y\right) & f_{y}\left( x,y\right) \\
f_{x}\left( x,y\right) & f_{xx}\left( x,y\right) & f_{xy}\left( x,y\right)
\\
f_{y}\left( x,y\right) & f_{yx}\left( x,y\right) & f_{yy}\left( x,y\right)
\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}
0 & -y & -x \\
-y & 0 & -1 \\
-x & -1 & 0\end{pmatrix}\end{equation*}です。首座小行列式の値は、\begin{eqnarray*}
\det \left( A_{1}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & -y \\
-y & 0\end{pmatrix}=-y^{2} \\
\det \left( A_{2}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & -y & -x \\
-y & 0 & -1 \\
-x & -1 & 0\end{pmatrix}=-2xy
\end{eqnarray*}を満たします。したがって、例えば、\(f\)の定義域が、\begin{equation*}X=\mathbb{R} _{++}^{2}
\end{equation*}である場合には、\begin{eqnarray*}
\det \left( A_{1}\left( x,y\right) \right) &<&0 \\
\det \left( A_{2}\left( x,y\right) \right) &<&0
\end{eqnarray*}が成り立つため、\(f\)は\(\mathbb{R} _{++}^{2}\)上において準凸関数です。一方、\(f\)の定義域が、\begin{equation*}X=\mathbb{R} ^{2}
\end{equation*}である場合、例えば、点\(\left( 1,-1\right) \)において、\begin{equation*}\det \left( A_{2}\left( 1,-1\right) \right) =2>0
\end{equation*}が成り立つため、\(f\)は\(\mathbb{R} ^{2}\)上では準凸関数ではありません。
例(多変数の準凸関数)
関数\(f:\mathbb{R} ^{2}\rightarrow \mathbb{R} \)はそれぞれの\(\left( x,y\right) \in X\)に対して、\begin{equation*}f\left( x,y\right) =x+y
\end{equation*}を定めるものとします。定義域\(\mathbb{R} ^{2}\)は非空の凸な開集合です。\(f\)は多変数の多項式関数であるため\(C^{2}\)級であり、点\(\left( x,y\right) \in \mathbb{R} ^{2}\)における縁付きヘッセ行列は、\begin{equation*}D_{f}\left( x,y\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x}\left( x,y\right) & f_{y}\left( x,y\right) \\
f_{x}\left( x,y\right) & f_{xx}\left( x,y\right) & f_{xy}\left( x,y\right)
\\
f_{y}\left( x,y\right) & f_{yx}\left( x,y\right) & f_{yy}\left( x,y\right)
\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}
0 & 1 & 1 \\
1 & 0 & 0 \\
1 & 0 & 0\end{pmatrix}\end{equation*}です。首座小行列式の値は、\begin{eqnarray*}
\det \left( A_{1}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & 1 \\
1 & 0\end{pmatrix}=-1\leq 0 \\
\det \left( A_{2}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & 1 & 1 \\
1 & 0 & 0 \\
1 & 0 & 0\end{pmatrix}=0
\end{eqnarray*}となるため、\(f\)は準凸関数であるための必要条件を満たしています。ちなみに、\(f\)は準凸関数です。

 

偏微分を用いた多変数の準凹関数の判定

多変数関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が準凹関数であることは、定義域\(X\)が凸集合であるとともに、\begin{equation*}\forall x,y\in X,\ \forall \lambda \in \left[ 0,1\right] :\min \left\{
f\left( x\right) ,f\left( y\right) \right\} \leq f\left( \lambda x+\left(
1-\lambda \right) y\right)
\end{equation*}が成り立つこととして定義されますが、準凸関数に関する先の議論と同様の議論を展開することにより、準凹関数に関しても同様の諸命題を導くことができます。

まず、非空の凸な開集合上に定義された\(C^{1}\)級に対して、それが準凹関数であることを以下のように特徴づけることができます。

命題(連続微分可能な多変数の準凹関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が\(C^{1}\)級であるものとする。このとき、\begin{equation*}\forall x,y\in X:\left[ f\left( y\right) \geq f\left( x\right) \Rightarrow
\left( y-x\right) \cdot \nabla f\left( x\right) \geq 0\right] \end{equation*}が成り立つことは、\(f\)は準凹関数であるための必要十分条件である。

以上の命題を踏まえると、多変数関数\(f\)が\(C^{2}\)級である場合には、\(f\)が準凹関数であるための必要条件と十分条件をそれぞれ以下のように特定できます。

命題(2階連続微分可能な多変数の準凹関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が\(C^{2}\)級であるものとする。\(f\)が準凹関数であるならば、\begin{equation*}\forall x\in X,\ \forall h\in \mathbb{R} ^{n}\backslash \left\{ 0\right\} :\left[ \nabla f\left( x\right) \cdot
h=0\Rightarrow h^{t}H_{f}\left( x\right) h\leq 0\right] \end{equation*}が成り立つ。逆に、\begin{equation*}
\forall x\in X,\ \forall h\in \mathbb{R} ^{n}\backslash \left\{ 0\right\} :\left[ \nabla f\left( x\right) \cdot
h=0\Rightarrow h^{t}H_{f}\left( x\right) h<0\right] \end{equation*}が成り立つならば\(f\)は準凹関数である。ただし、\begin{equation*}H_{f}\left( x\right) =\begin{pmatrix}
f_{x_{1}x_{1}}^{\prime \prime }\left( x\right) & f_{x_{1}x_{2}}^{\prime
\prime }\left( x\right) & \cdots & f_{x_{1}x_{n}}^{\prime \prime }\left(
x\right) \\
f_{x_{2}x_{1}}^{\prime \prime }\left( x\right) & f_{x_{2}x_{2}}^{\prime
\prime }\left( x\right) & \cdots & f_{x_{2}x_{n}}^{\prime \prime }\left(
x\right) \\
\vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
f_{x_{n}x_{1}}^{\prime \prime }\left( x\right) & f_{x_{n}x_{2}}^{\prime
\prime }\left( x\right) & \cdots & f_{x_{n}x_{n}}^{\prime \prime }\left(
x\right)
\end{pmatrix}\end{equation*}である。

多変数関数\(f\)が\(C^{2}\)級である場合、そのヘッセ行列\(H_{f}\left( x\right) \)は対称行列になります。制約条件のもとで対称行列が半負定値であることと、その第\(k\)次の首座小行列の行列式の値に\(\left( -1\right) ^{k}\)をかけて得られる値が非負であることは必要十分であるため、先の命題を以下のように言い換えることができます。

命題(2階連続微分可能な多変数の準凹関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{n}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)が\(C^{2}\)級であるものとする。\(f\)が準凹関数であるならば、\begin{equation*}\forall x\in X,\ \forall k\in \left\{ 1,\cdots ,n\right\} :\left( -1\right)
^{k}\det \left( A_{k}\left( x\right) \right) \geq 0
\end{equation*}が成り立つ。逆に、\begin{equation*}
\forall x\in X,\ \forall k\in \left\{ 1,\cdots ,n\right\} :\left( -1\right)
^{k}\det \left( A_{k}\left( x\right) \right) >0
\end{equation*}が成り立つならば、\(f\)は準凹関数である。ただし、\(A_{k}\left( x\right) \)は\(f\)の点\(x\)における縁付きヘッセ行列\begin{equation*}D_{f}\left( x\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right)
& \cdots & f_{x_{n}}^{\prime }\left( x\right) \\
f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{1}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{1}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{1}x_{n}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{2}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{2}x_{n}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
\vdots & \vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
f_{x_{n}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{n}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{n}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{n}x_{n}}^{\prime \prime }\left( x\right)
\end{pmatrix}\end{equation*}の\(k\)次首座小行列式であり、具体的には、\begin{equation*}A_{k}\left( x\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right)
& \cdots & f_{x_{k}}^{\prime }\left( x\right) \\
f_{x_{1}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{1}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{1}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{1}x_{k}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
f_{x_{2}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{2}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{2}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{2}x_{k}}^{\prime \prime }\left( x\right) \\
\vdots & \vdots & \vdots & \ddots & \vdots \\
f_{x_{k}}^{\prime }\left( x\right) & f_{x_{k}x_{1}}^{\prime \prime }\left(
x\right) & f_{x_{k}x_{2}}^{\prime \prime }\left( x\right) & \cdots &
f_{x_{n}x_{k}}^{\prime \prime }\left( x\right)
\end{pmatrix}\end{equation*}である。

例(多変数の準凹関数)
非空の凸な開集合上に定義された関数\(f:\mathbb{R} ^{2}\supset X\rightarrow \mathbb{R} \)はそれぞれの\(\left( x,y\right) \in X\)に対して、\begin{equation*}f\left( x,y\right) =xy
\end{equation*}を定めるものとします。\(f\)は多変数の多項式関数であるため\(C^{2}\)級であり、点\(\left( x,y\right) \in X\)における縁付きヘッセ行列は、\begin{equation*}D_{f}\left( x,y\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x}\left( x,y\right) & f_{y}\left( x,y\right) \\
f_{x}\left( x,y\right) & f_{xx}\left( x,y\right) & f_{xy}\left( x,y\right)
\\
f_{y}\left( x,y\right) & f_{yx}\left( x,y\right) & f_{yy}\left( x,y\right)
\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}
0 & y & x \\
y & 0 & 1 \\
x & 1 & 0\end{pmatrix}\end{equation*}です。首座小行列式の値は、\begin{eqnarray*}
-\det \left( A_{1}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & y \\
y & 0\end{pmatrix}=y^{2} \\
\det \left( A_{2}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & y & x \\
y & 0 & 1 \\
x & 1 & 0\end{pmatrix}=2xy
\end{eqnarray*}を満たします。したがって、例えば、\(f\)の定義域が、\begin{equation*}X=\mathbb{R} _{++}^{2}
\end{equation*}である場合には、\begin{eqnarray*}
-\det \left( A_{1}\left( x,y\right) \right) &>&0 \\
\det \left( A_{2}\left( x,y\right) \right) &>&0
\end{eqnarray*}が成り立つため、\(f\)は\(\mathbb{R} _{++}^{2}\)上において準凹関数です。一方、\(f\)の定義域が、\begin{equation*}X=\mathbb{R} ^{2}
\end{equation*}である場合、例えば、点\(\left( 1,-1\right) \)において、\begin{equation*}\det \left( A_{2}\left( 1,-1\right) \right) =-2<0
\end{equation*}が成り立つため、\(f\)は\(\mathbb{R} ^{2}\)上では準凹関数ではありません。
例(多変数の準凹関数)
関数\(f:\mathbb{R} ^{2}\rightarrow \mathbb{R} \)はそれぞれの\(\left( x,y\right) \in X\)に対して、\begin{equation*}f\left( x,y\right) =x+y
\end{equation*}を定めるものとします。定義域\(\mathbb{R} ^{2}\)は非空の凸な開集合です。\(f\)は多変数の多項式関数であるため\(C^{2}\)級であり、点\(\left( x,y\right) \in \mathbb{R} ^{2}\)における縁付きヘッセ行列は、\begin{equation*}D_{f}\left( x,y\right) =\begin{pmatrix}
0 & f_{x}\left( x,y\right) & f_{y}\left( x,y\right) \\
f_{x}\left( x,y\right) & f_{xx}\left( x,y\right) & f_{xy}\left( x,y\right)
\\
f_{y}\left( x,y\right) & f_{yx}\left( x,y\right) & f_{yy}\left( x,y\right)
\end{pmatrix}=\begin{pmatrix}
0 & 1 & 1 \\
1 & 0 & 0 \\
1 & 0 & 0\end{pmatrix}\end{equation*}です。首座小行列式の値は、\begin{eqnarray*}
-\det \left( A_{1}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & 1 \\
1 & 0\end{pmatrix}=1\geq 0 \\
\det \left( A_{2}\left( x,y\right) \right) &=&\det
\begin{pmatrix}
0 & 1 & 1 \\
1 & 0 & 0 \\
1 & 0 & 0\end{pmatrix}=0
\end{eqnarray*}となるため、\(f\)は準凹関数であるための必要条件を満たしています。ちなみに、\(f\)は準凹関数です。

 

演習問題

問題(多変数の準凸関数・準凹関数)
関数\(f:\mathbb{R} _{++}^{2}\rightarrow \mathbb{R} \)はそれぞれの\(\left( x,y\right) \in \mathbb{R} _{++}^{2}\)に対して、\begin{equation*}f\left( x,y\right) =x^{2}+y^{2}
\end{equation*}を定めるものとします。\(f\)は準凸関数、準凹関数、どちらでもない、のどれでしょうか。
解答

プレミアム会員専用コンテンツです
ログイン】【会員登録

問題(多変数の準凸関数・準凹関数)
関数\(f:\mathbb{R} _{++}^{2}\rightarrow \mathbb{R} \)はそれぞれの\(\left( x,y\right) \in \mathbb{R} _{++}^{2}\)に対して、\begin{equation*}f\left( x,y\right) =\ln \left( x^{2}+y^{2}\right)
\end{equation*}を定めるものとします。\(f\)は準凸関数、準凹関数、どちらでもない、のどれでしょうか。
解答

プレミアム会員専用コンテンツです
ログイン】【会員登録

Twitter
Mailで保存

質問とコメント

プレミアム会員専用コンテンツです
ログイン】【会員登録

関連知識

1変数の凸関数・凹関数

定義域が区間であるとともに、そのグラフが直線もしくは谷型の曲線になるような関数を凸関数と呼び、グラフが直線もしくは山型の曲線になるような関数を凹関数と呼びます。

微分を用いた1変数の凸関数・凹関数の判定

微分可能な関数が凸関数であることは、導関数が単調増加関数であることと必要十分です。また、微分可能な関数が凹関数であることは、導関数が単調減少関数であることと必要十分です。

1変数の狭義凸関数・狭義凹関数

定義域が区間であるとともに、そのグラフが谷型の曲線になるような関数を狭義凸関数と呼び、グラフが山型の曲線になるような関数を狭義凹関数と呼びます。

多変数の凸関数・凹関数

定義域がユークリッド空間上の凸集合であるとともに、そのグラフが平面もしくは下に凸であるような関数を凸関数と呼びます。また、グラフが平面もしくは上に凸であるよう関数を凹関数と呼びます。

生産集合の凸性

生産者理論では生産集合が凸集合であることを仮定することがあります。これは変換関数が準凸関数であることを意味します。

多変数の狭義凸関数・狭義凹関数

定義域がユークリッド空間上の凸集合であるとともに、そのグラフが下に凸であるような関数を狭義凸関数と呼びます。また、グラフが上に凸であるよう関数を狭義凹関数と呼びます。

凸関数・凹関数の定数倍

凸関数の正の定数倍として定義される関数は凸関数であり、凹関数の正の定数倍として定義される関数は凹関数です。

凸関数・凹関数の和

凸関数どうしの和として定義される関数は凸関数であり、凹関数どうしの和として定義される関数は凹関数です。

選好の凸性

消費ベクトル x 以上に望ましい消費ベクトル y,z を任意に選んだとき、それらを任意の割合で混ぜることで得られる消費ベクトルもまた x 以上に望ましいことが保証されるのであれば、選好は凸性を満たすと言います。凸性を満たす選好は準凹な効用関数によって特徴づけられます。

凸関数・凹関数の合成関数

凸関数どうしの合成関数が凸関数になるための条件、凹関数どうしの合成関数が凹関数になるための条件、凸関数と凹関数の合成関数が凸関数ないし凹関数になるための条件などを明らかにします。

凸関数・凹関数の逆関数

凸関数や凹関数の逆関数が存在する場合、その逆関数もまた凸関数や凹関数になるための条件を明らかにします。

アロー・プラットの絶対的リスク回避度

アロー・プラットの絶対的リスク回避度の符号を通じて主体のリスク選好(リスク回避的・中立的・愛好的)を判定できます。また、絶対的リスク回避度の値を通じてリスク回避の度合いを比較できます。